Tư Duy Phản Biện Là Gì? Kỹ Năng Rèn Luyện Tư Duy Phản Biện

Tư duy phản biện là một trong những kỹ năng quan trọng cần thiết của con người. Bạn có thể áp dụng nó vào cả môi trường giáo dục, làm việc và đời sống hàng ngày. Kỹ năng tư duy phản biện Critical Thinking này sẽ giúp ích rất nhiều trong việc hình thành và phát triển các kỹ năng mềm khác. Bài viết này, Clevai Math sẽ đồng hành cùng bạn tìm hiểu chi tiết về tư duy phản biện và các kỹ năng biện pháp rèn luyện Critical Thinking này hiệu quả.

1. Tư Duy Phản Biện Critical Thinking Là Gì?

Tư duy phản biện hay còn được biết đến là Critical Thinking là quá trình phân tích, đánh giá, chất vấn các giả thiết, giả định từ đó hình thành cách suy nghĩ, đưa ra quan điểm khi đứng trước vấn đề nào đó. Nói cách khác kỹ năng tư duy phản biện là kỹ năng đưa ra quan điểm về một vấn đề và chứng minh rằng quan điểm đó là đúng, hợp lý có tính nhất quán và logic. Đồng thời phản bác những ý kiến trái ngược với quan điểm trên.

Do đó, Critical Thinking rất quan trọng trong đời sống và nó được chia thành nhiều cấp bậc khác nhau và có vai trò trong cuộc sống hiện đại ngày này.

2. Vai trò của tư duy phản biện trong cuộc sống

Tư duy phản biện đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện nay, nó dựa trên cơ sở suy nghĩ cấu trúc vốn có, kết hợp với các tiêu chuẩn logic và trí tuệ nhằm đảm bảo tính khách quan trong quá trình quyết định.

• Tư duy phản biện là một kỹ năng tư duy tổng hợp chung giúp bạn rèn luyện khả năng suy nghĩ, giải quyết vấn đề một cách có hệ thống và bài bản được ứng dụng vào mọi ngành nghề, lĩnh vực nhằm nâng cao khả năng lập luận đa chiều rõ ràng.
• Critical Thinking giúp đưa ra ý tưởng mới, đồng thời còn góp phần điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp với doanh nghiệp khi cần thiết.
• Tư duy phản biện giúp cải thiện khả năng ngôn ngữ và trình bày giúp bạn tự tin thể hiện trước đám đông, thông qua việc học cách phân tích cấu trúc logic của văn bản, đồng thời phát triển khả năng đọc hiểu, xử lý vấn đề.
• Tư duy phản biện nuôi dưỡng sự sáng tạo, đưa ra những ý tưởng mới hữu ích và phù hợp với nhiệm vụ đang thực hiện. Từ đó, giúp bạn đánh giá ý tưởng mới, lựa chọn những đề xuất tốt và sửa đổi nếu cần thiết.
• Ngoài ra, tư duy phản biện còn là nền tảng của khoa học và dân chủ, người dân có thể tự do suy nghĩ chín chắn về các vấn đề xã hội, từ đó người có tư duy phản biện sẽ có phương hướng quản lý đúng đắn, sẵn sàng vượt qua những thành kiến xã hội.

 

Xem thêm: BÍ KÍP GIÚP CON PHÁT TRIỂN KHẢ NĂNG TƯ DUY SÁNG TẠO

 

3. Các loại tư duy phản biện

Tư duy phản biện có thể chia thành 2 loại chính là tư duy phản biện tự điều chỉnh và tư duy phản biện ngoại cảnh.

Tư duy phản biện tự điều chỉnh

là bạn có thể ý thức được và có những ý kiến chủ quan đánh giá đúng hoặc sau. Từ dó có thể tự cân bằng, điều chỉnh nội tâm của mình để phản bác, đánh giá lại những điều đó trong đầu. Sau đó, tự hoàn thiện và đưa ra kỹ năng phản biện hoàn chỉnh nhất.

Tư duy phản biện ngoại cảnh

Mỗi cá nhân sẽ có những cách suy nghĩ, lập luận khác nhau. Từ đó, quan điểm, ý kiến sẽ lệch nhau và lệch đi so với chân lý. Tư duy ngoại cảnh này sẽ hình thành để giải quyết các vấn đề đó theo trình tự 3 bước gồm:

• Nhận thức: Nhận thức được vấn đề và điều khác biệt của vấn đề rồi tổng hợp ý kiến, quan điểm lại dựa trên quan điểm của mọi người xung quanh.

• Đánh giá: Nhận thức rõ ràng về những điều trong ý kiến phản biện của người khác và của chính mình. Để từ đó đưa ra những đánh giá khách quan nhất.

• Phản biện vấn đề: Dựa vào đánh giá, quan điểm phản biện lại các ý kiến sai lệch và đưa thông tin chính xác, có lập luận rõ ràng.

4. Các cấp độ critical thinking

Tư duy phản biện được chia thành 6 cấp độ từ cao đến thấp. Ở mỗi một cấp độ sẽ có sự khác nhau và cung cấp cho bạn các kỹ năng cần thiết hơn trong cuộc sống.

• Cấp độ 1: Trình bày nội dung cụ thể

Việc không nói rõ nội dung sẽ khiến các cuộc họp, trao đổi mất nhiều thời gian mà vẫn không giải quyết được vấn đề gì cả. Do đó, cấp độ 1 của tư duy phản biện Critical Thinking sẽ là nói rõ về một nội dung cụ thể để tránh mất thời gian cho người dùng cũng như trình bày đúng quan điểm, định hướng về vấn đề đó.

• Cấp độ 2: Cấu trúc nói

Để đưa ra quan điểm và bảo vệ quan điểm đó cũng cần diễn đạt theo cấu trúc để người nghe nắm được vấn đề, tránh mất thêm thời gian để giải thích. Ví dụ cụ thể về Critical Thinking là gì có thể theo cấu trúc bắt đầu như: Ý kiến của tôi về vấn đề này là............Hay em đưa ra lý do chính nhận định này gồm: ......

• Cấp độ 3: Tranh luận cơ bản

Việc tranh luận có thể bắt gặp nhiều ở các buổi thuyết trình, hùng biện. Tranh luận có thể nằm từ 2 hoặc nhiều phía phản bác với nhau về ý kiến đưa ra. Việc bạn cần làm khi gặp các câu hỏi phản bác này là đưa ra lập luận, bằng chứng thuyết phục để bảo vệ quan điểm của mình và tiếp thu ý kiến hay chắt lọc từ mọi người đưa ra nếu đúng.

• Cấp độ 4: Tranh luận hiệu quả

Để cuộc tranh luận, hùng biện diễn ra tích cực, có tính xây dựng, tránh trở thành những cuộc ẩu đả, cãi vã thì bạn phải nhận định được các giả thiết ngầm được đặt ra đằng sau ý kiến phản bác và có tư duy về phản biện logic, nhất quán.

• Cấp độ 5: Thực hành thường xuyên

Việc rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện thường xuyên sẽ giúp bạn có tư duy logic trong việc nhận định, đánh giá một vấn đề, lĩnh vực nào đó. Hãy tập luyện và thực hành thường xuyên các công việc hay trong lớp học để nâng cao khả năng tư duy của mình.

Cấp độ 6: Tư duy hiệu quả

Khi đạt đến cấp độ này, kỹ năng Critical Thinking đã hoàn toàn đáp ứng đầy đủ các yếu tố về sự công bằng, chính trực và bền bỉ. Ở cấp độ này, tư duy phản biện đã tới độ thượng thừa và bạn có thể hoàn toàn tự tin về kỹ năng của mình.

5. Làm thế nào để rèn luyện tư duy phản biện

Mỗi người sẽ có những khả năng nhìn nhận, phân tích và tổng hợp kiến thức khác nhau để từ đó đưa ra các phản biện khác nhau. Để có thể rèn luyện cho mình kỹ năng tư duy phản diện, bạn có thể áp dụng một số cách sau:

• Tích cực hoàn thiện trau dồi kiến thức

Phản biện không hẳn là tranh luận hiệu quả, bạn sẽ không thể tranh luận nếu thiếu các kiến thức về vấn đề đang nhắc đến. Vì vậy, hãy tích cực trau dồi thêm kiến thức cho mình bằng cách rèn luyện những câu hỏi trắc nghiệm, tư duy phản biện hay các câu hỏi IQ để nâng cao cho mình kỹ năng cần thiết.

• Hãy có tầm nhìn khách quan

Critical Thinking là gì và làm thế nào để rèn luyện tư duy phản biện bằng kiến thức về tư duy không có nghĩa là bạn cứ nằng nặc bảo vệ ý kiến của mình bất kể đúng hay sai. Hãy nhìn vào sự thật, nếu là một người khách quan biết đâu là đúng đâu là sai để tiếp thu và hoàn thiện mình mỗi ngày.

• Nên hỏi nếu không biết

Nếu không rõ nội dung hay ý kiến đó bạn hãy hỏi, đừng giấu dốt, không dám thể hiện quan điểm của mình. Hãy không ngừng thắc mắc để tìm cho mình các thông tin hữu ích và bổ ích về một vấn đề nào đó.

Hy vọng với những chia sẻ của Clevai Math về tư duy phản biện là gì? cũng như tầm quan trọng của chúng trong đời sống và công việc. Hãy luôn luôn trau dồi, rèn luyện kiến thức, kỹ năng cần thiết để có thể hoàn thiện bản thân tốt hơn. Clevai Math – Toán tư duy nơi giúp bạn rèn luyện cho mình kiến thức và kinh nghiệm bổ ích hơn. Liên hệ ngay với Clevai Math để được hỗ trợ nhanh chóng nhất nhé.